Interpretación de las citas de Digesto en los manuscritos de los siglos XI al XVI

  1. Reinoso Barbero, Fernando
Revista:
Revista General de Derecho Romano

ISSN: 1697-3046

Año de publicación: 2012

Número: 19

Tipo: Artículo

Otras publicaciones en: Revista General de Derecho Romano

Resumen

Pardulphus Prateius, en su libro «Geminationum» (Iurisprudentiae mediae, Lyon 1561), utiliza por primera vez en la literatura el término «geminationes» referido a los textos paralelos o duplicados en la compilación justinianea. Aunque es una obra en algunos aspectos defectuosa, sin embargo presenta una importancia extraordinaria por varias razones: 1ª. La introducción de una terminología tan acertada que perdura en la actualidad; 2ª. La valiosa información que suministra sobre el estudio de las geminaciones jurisprudenciales de Digesto en glosadores, comentaristas y humanistas; 3ª. La influencia ejercida sobre los estudios de geminaciones realizados durante los siglos XVI al XVIII, para los que constituyó un punto de referencia capital.

Referencias bibliográficas

  • ANTONIUS AUGUSTINUS, Emendationum, et Opinionum libri quatuor, Venetiis 1543 =Lugduni 1560.
  • EVERARDI OTTONIS, Thesausurus juris romani, IV, Trajecti ad Rhenum, 1733, 1452.
  • REINOSO-BARBERO, El estudio de las geminaciones jurisprudenciales de Antonius Augustinus, en RGDR 18, 2012, §412181, 11
  • NICOLINI & D'AMICO, Indices corporis iuris civilis iuxta vetustiores editiones cum criticis collatas, 5 vols., Milán, 1964-1967
  • OCHOA & DIEZ, Indices titulorum et legum Corporis iuris civilis, Roma, 1965.
  • LANGE, Römisches Recht im Mittelalter: die Glossatoren, I, Munich, 1997
  • LANGE & KRIECHBAUM, Römisches Recht im Mittelalter: II. Die Kommentatoren, Munich, 2007, 435 y ss
  • COMA FORT, La editio Cuiaciana de 1566, en «Revista catalana d'història del dret», 14, 2009, 695 ss
  • COMA FORT, Indice comentado de las colecciones de fuentes del Corpus iuris civilis, Pamplona 2008.
  • GIBBON, The history of the decline and fall of the Roman empire, Volumen 5, Londres 1821,
  • KANTOROWICZ, Die Allegationen im späteren Mittelalter, en «Archiv fur Urkundenforschung», 13, 1935, 16,
  • JOHANN BAPTISTA CACCIALUPUS, De modo studendi in utroque iure, 1467.
  • GROSSFELD, Zeichen und Zahlen im Recht: Zahlen in Rechtsgeschichte und Rechtsvergleichung, 1995, Tübingen
  • JOHANNES JACOBUS CANIS, De modo studendi in utroque iure, Brünn, apud: Conrad Stahel y Mathias Preunlein, 1488
  • JOANNES CAMERS, De modo studendi in utroque iure epistola, Roma, apud: Eucharius Silber, 1491.
  • BARTOL, Uersio Praefationis Editionis Maioris, Madrid, 2004
  • MOMMSEN, Praefatio editionis maioris, Digesta Iustiniani Augusti, Berolini, 1870
  • COING, Handbuch der Quellen und Literatur der neueren europäischen Privatrechtsgeschichte: 1. Mittelalter (1100-1500): Die gelehrten Rechte und Die Gesetzgebung, München, 1973.
  • MARGADANT, La segunda vida del derecho romano, Mexico, 1986
  • KRÜGER, Corpus Iuris Civilis, I, Hildesheim, 1988
  • PACE, Iterum homines querebant de legibus. Una nota sulla riemersione dei Digesti nel medievo, en «Rivista Internazionale del Diritto Comune» 3, 1992, 221-229.
  • COLLI, Un testimone della Lectura Digesti veteris di Baldo degli Ubaldi datato 1387, en «Ius Commune» 27, 2000, 407-422
  • KUTTNER, The revival of jurisprudence, en Renaissance and renewal in the twelfth century, Oxford, 1982, 299-323
  • MOR, Il Digesto nell'età preirneriana e la formazione della Vulgata, en «Scritti di storia giuridica altomedievale>, Pisa, 1977, 83-234
  • MÜLLER, The recovery of Justinians Digest in the middle ages, en «Bulletin of Medieval Canon Law» 20, 1990, 3-30
  • RADDING, Vatican Latin 1406, Mommsens Ms. S. and the reception of the Digest in the Middle Ages, en ZSS 110, 1993, 501-551
  • RICART MARTÍ, La tradicion manuscrita del Digesto en el Occidente medieval, a traves del estudio de las variantes textuales, en «AHDE» 58, 1987, 5-206
  • SOETERMEER, Due tradizioni testuali francesi dell'Apparatus Digesti Novi di Accursio, en «Rivista Internazionale di Diritto Comune» 8, 1997, 77-127
  • WALLINGA, The continuing story of the date and the origin of the Codex Florentinus, en «Subseciva Groningana» 5, 1992, 7- 19
  • RADDING & CIARALLI, The Corpus Iuris Civilis in the Middle Ages: Manuscripts And Transmission from the Sixth Century to the Juristic Revival, (Volumen 147 de «Brill's Studies in Intellectual History») Leiden-Boston 2007, 178-185
  • SCHELTEMA, L'enseignement de droit des antécesseurs, Lugduni Batavorum, 1970.
  • ANDRÉS SANTOS & SIGNES, La introducción al derecho (Eisagoge) del Patriarca Focio, Valladolid, 2007, 57 y ss.
  • MAAS & KIHN, Exegesis and Empire in the Early Byzantine Mediterranean: Junillus Africanus and the Instituta Regularia Divinae Legis, Tübingen, 2003, 74-75.
  • KAISER, Die Epitome Iuliani: Beiträge zum römischen Recht im frühen Mittelalter und zum byzantinischen Rechtsunterricht, Frankfurt, 2004
  • BRIGUGLIO, L’ Epitome Iuliani e il Legum Iustiniani imperatoris vocabularium, en «Rivista di Diritto Romano», 1, 2001,
  • MÜLLER, The recovery of Justinians Digest in the middle ages, en «Bulletin of Medieval Canon Law» 20, 1990, 3-30
  • STOLLEIS & WEIMAR, Ein biographisches Lexikon, Von der Antike bis zum 20. Jahrhundert, Munich, 1995, 18
  • ERLER & KAUFMANN, Handwörterbuch zur deutschen Rechtsgeschichte, Berlín, 1971, s.v. «Glossatoren», 1711
  • HATTENHAUER & BUSCHMANN, Textbuch zur Privatrechtsgeschichte der Neuzeit mit Übersetzungen, Munich, 1967, 33-34
  • LUTZ, Lexikon des Mittelalters, Munich, 1989, s.v. «Glossen», 1508.
  • MACKELDEY, Compendium of modern civil law, New York, 1845
  • JORTIN, Remarks on ecclesiastical history, Londres, 1767
  • SPANGENBERG, Einleitung in das römisch-justinianeische Rechtsbuch: Oder Corpus juris civilis Romani, Hannover, 1817
  • CRAMER, Programma de sigla Digestorum ff, Kiliae, 1796
  • SAVIGNY, Geschichte des römischen Rechts im Mittelalter, vol. 3, Heidelberg, 1834
  • BALDI, Il Codex Florentinus del Digesto e il Fondo Pandette della Biblioteca Laurenziana (con un’appendice dei documenti inediti), en «Segno e Testo» 8, 2010, 160- 161.
  • AVERANI, Istoria delle Pandette Fiorentine, ms. «Ashb.» 1332, fols. 4v-5v
  • HUGO, Wahrer Ursprung des ff., en «Civilistisches Magazin», 3, § VI, Berlin 1812, 110 - 112
  • VANO, Der Gaius der Historischen Rechtsschule: Eine Geschichte der Wissenschaft vom römischen Recht, Frankfurt am Main, 2008
  • HÖPFNER, Theoretisch praktischer Commentar über die Heineccischen Institutionen, Frankfurt am Main, 1833
  • ERXLEBEN, Lehrbuch des römischen Rechts: Einleitung in das römische Privatrecht, Volumen 1, Göttingen, 1854
  • SCHRAGE, Utrumque Ius. Eine Einführung in das Studium der Quellen des mittelalterlichen gelehrten Rechts, Berlín 1992, 31-33.
  • JACOBUS BUTRIGARIUS, Commentaria Eruditissima atque pariter accutissima in quamplurimos iuris communis titulos, Romae apud: Typis Lepidi Fatij, 1617
  • KUTTNER, The revival of jurisprudence, en «Renaissance and renewal in the twelfth century», Oxford, 1982, 299-323.
  • THIBAUT, Über die Arten das Corpus Iuris allegiren zu Romani
  • GUIDO PANCIROLI, Thesaurus variarum lectionum vtriusque iuris in tres libros distinctus, Venetiis, apud: Ioannem Guirelium, 1610
  • KEIL & MOMMSEN, Notarum Laterculi, en «Gramatici Latini», Leipzig, 1864 (reedición en Cambridge 2009, vol. 4), 271.
  • POU, Historia externa del derecho romano, Barcelona, 1884
  • RADDING & CIARALLI, The Corpus Iuris Civilis in the Middle Ages: Manuscripts And Transmission from the Sixth Century to the Juristic Revival, (Volumen 147 de «Brill's Studies in Intellectual History») Leiden-Boston 2007, 169-200.
  • PETRUS DE BELLAPERTICA, Lectura Institutionum, Lugduny apud: Haeredis Simonis Vicentis, 1536 (hay una reimpresión Opera Iuridica Rariora VII, Bolonia 1972), IV,1,4-5, 317.
  • FREIESLEBEN, Programma juridicum de ratiocinatione ex argumento legis, Altdorf, 1730
  • HILLNER, Anhang IIII, p.35* zu Mommsen Editio maior; versio vulgata Modestinianorum (Dig. Lib. XXVI u. XXVII), en ZSS 123, 2006, 344-348
  • BRENKMANN, Historia Pandectarum seu Fatum Exemplaris Florentini, Trajecti ad Rhenum, apud Guillelmo vanden Water, 1722
  • FREISLEBEN, Corpus Iuris Civilis Academicum, vol. I, Coloniae Munatianae, 1759.
  • 0 FITTING, Bernardus Cremomensis und die lateinische Übersetzung des Griechischen in den Digesten, en Sitzungsberichte der königliche preussischen Akademie der Wissenschaften zu Berlin, 35, 1894, 813-822
  • KANTOROWICZ, Über die Entstehung der Digestenvulgata, en ZSS, 30, 1909, 207 nt. 28. 124
  • GUALAZZINI, Contributi alla storia della scuola giuridica cremonese nel XII e XIII secolo, en Studi di storia e diritto in onore di Arrigo Solmi, I, Milán, 1940, 94.
  • CINO DA PISTOIA, In Codicem et aliquot titulos primi Pandectorum tomi, id est Digesti veteris, doctissima commentaria ... Sigismund Feyerabendt, Francoforti ad Moenum, 1578 (hay una reimpresión de la editorial Bottega d'Erasmo, Turín, 1964)
  • PARDULPHI PRATEI, Jurisprudentiae mediae libri IV, Lugduny: Apud G. Rovillium, 1561
  • EVERARDI OTTONIS, Thesausurus juris romani, III, Basileae 1744, 505-613.
  • REINOSO-BARBERO, «Geminationum» de Prateio, en e-Legal History Review, 15, 2013, 14.
  • WAHRMUND, Quellen zur Geschichte des römisch-kanonischen Processes im Mittelalter, II, I, Innsbruck, 1913, 108.
  • FEENSTRA & ROSSI, Index adbreviationum et de modo citandi fontes, en IRMA I/1 a-d, Milán, 1961