Novelas caballerescas en castellano y en neerlandés de finales de la Edad Mediael papel del impresor y el contacto entre culturas

  1. Calvo González, María José 1
  1. 1 Universidad Complutense de Madrid
    info

    Universidad Complutense de Madrid

    Madrid, España

    ROR 02p0gd045

Revista:
Revista de filología alemana

ISSN: 1133-0406

Año de publicación: 2010

Título del ejemplar: Sincronías en el pasado... diacronías en el presente. Estudios lingüísticos, didácticos y culturales

Número: 2

Páginas: 191-203

Tipo: Artículo

Otras publicaciones en: Revista de filología alemana

Resumen

A finales del siglo XV y principios del siglo XVI aparecen en casi toda Europa las primeras ediciones impresas de una serie de obras literarias llamadas novelas caballerescas en prosa, entre las que contamos con ejemplos en castellano y neerlandés y cuyo origen se remonta al la literatura ficcional europea de siglos anteriores. El papel de la imprenta fue crucial en este desarrollo y determinó, entre otras cosas, la elección de los textos y de las versiones dependiendo de las intenciones del editor y de las expectativas del público. En la presente comunicación se van a comparar algunos aspectos de varias versiones de novelas caballerescas en neerlandés con sus modelos castellanos, además de prestar atención al contexto históricocultural de estos relatos.

Referencias bibliográficas

  • DEBAENE, L.: De Nederlandse volksboeken. Ontstaan en geschiedenis van de Nederlandse prozaro-mans gedrukt tussen 1475 en 1540. Amberes: De Vlijt 1951 (reimp. Hulst: Antiquariaat “Merlijn”, 1977) p.352.
  • INFANTES, V. / BARANDA, N. (eds.): Narrativa Popular de la Edad Media: Doncella Teodor, Flores yBlancaflor, París y Viana. Torrejón de Ardoz : Akal, D.L 1995, p. 6-7.
  • RESOORT, R. J.: Robrecht de duyvel. Muiderberg: Dick Coutinho, (Populaire literatuur 2), 1980, p. 28.
  • DEBAENE, L.: “Nederlandse prozaromans en Spaanse Libros de Caballerías”. En: DEPAEPE, N. yROOSE, L. (eds.): Liber alumnorum Prof. dr. E. Rombauts. Aangeboden ter gelegenheid van zijn vijfenzes-tigste verjaardag en zijn dertigjarig hoogleraarschap.Lovaina: Universiteitsbibliotheek 1968, p. 129-144.
  • COCKX-INDESTEGE, E. / ROUZET, A.: “Drukkers en boekverkopers in Brussel van de 15de tot de 17deeeuw”. Varia Historica Brabantica6/7 (1978), 306-307.
  • KRONENBERG, M. E.: “Een onbekende uitgave der Historie van Turias ende Floreta (Brussel, Thom.Van der Noot, 1523)”. Het boek24 (1936/37), 323-6. El original se conserva en la Biblioteca de la Univer-sidad de Rostock. Para el presente artículo se ha manejado el microfilm sito en el Instituut voor Neerlandis-tiekde la Universidad de Ámsterdam
  • VERMEULEN, Y. G.: Tot profijt en genoegen. Motiveringen voor de produktie van Nederlandstaligegedrukte teksten, 1477-1540. Groninga: Wolters-Noordhoff 1986, p. 121, 122 y 125
  • CALVO GONZÁLEZ, M. J.: “Spaanse invloed op Nederlandse Laatmiddeleeuwse Prozaro-mans”. En: COUTO, P. y POS, A. (eds): Nederlandse Taal-, Vertaal- en Letterkunde6 (2004), 107-116, aquí 114-116.
  • COCKX-INDESTEGE, E. / ROUZET, A. (como en nota 5), p. 306; Resoort hace mención, también, a queen la novela caballeresca en prosa Een schoon historie vander borchgravinne van Vergi, impresa por la viudade Jacob van Liesveldt (1550) existen xilografías ya presentes en otras obras de su fondo: RESOORT, R. J.:Een schone historie vander borchgravinne van Vergi. Onderzoek naar de intentie en gebruikssfeer van eenzestiende-eeuwse prozaroman. Hilversum 1988, (Middeleeuwse Studies en Bronnen IX), p. 26.
  • BOEKENOOGEN, G. J.: “De Nederlandsche volksboken”. En: Tijdschrift voor boek- en biblio-theekwetenschap, 3, 1905, p. 107-142, aquí p.130-3
  • KRUYSKAMP, C. H. A.: Nederlandsche volksboeken. Lei-den: Burgersdijk & Niermans 1942, p. 13; DEBAENE, L. (como en nota 1), p. 314 y p. 321
  • CALVO GONZÁLEZ, M. J.: Sobre la influencia de la novela caballeresca enprosa castellana en la neerlandesa a finales de la Edad Media, presentada en la UCM 2002
  • DEBAENE p. 315; Herman Pleij: “Is de laat-middeleeuwse literatuur in devolkstaal vulgair?”. En: Populaire literatuur, Amsterdam 1974, 34-106, aquí 71-4
  • RESOORT, R. J.: “Over debetekenis van gebruikssporen in prozaromans en volksboeken”. En: Spektator 6 (1976/7), 311-327, aquí 325
  • RESOORT, R. J.: “Prozaromans in druk van 1500-1800”. En: Leidschrift5 (1988/89), 69-86, aquí 74
  • PLEIJ, H.: “Lezende leken, of: lezen leken wel? Tekst, drukpers en lezersgedrag tussen middeleeuwen en moderne tijd”. En: Bladeren in andermans hoofd : over lezers en leescultuur,ed. Theo BIJVOETet al., Nime-ga: SUN 1996, p. 50-80, aquí p. 55.
  • PLEIJ, H.:De wereld volgens Thomas van der Noot. Muiderberg: Coutinho 1982, p. 13-16 y p. 31
  • VERMEULEN, Y.: “Een schoon historie. De presentatie van Nederlandstalige literatuur 1477-1540: detitelpagina”. Spektator 12-4 (1982/3), 249-269, aquí 257
  • PLEIJ, H.: “Met een boekje in een hoekje? Over literatuur en lezen in de middeleeuwen”. En: VAN DENBERG, W. / STOUTEN, J. (eds.):Het woord aan de lezer, Groninga 1987, 16-48, aquí 21
  • VERMEULEN, Y., p. 67; sobre el desarrollo de la página titular véase también: H.Volkmann: “Der deutsche Romantitel (1470-1770)”. En:Arch. F. Gesch. D. Buchwesens, nº 42, 1079-1170,1967; WIECKENBERG, E. P.: Zur Geschichte der Kappitelüberschrift in deutschen Roman vom 15. Jh. bis zumAusgang des Barock. Gotinga, 1969
  • THERRY, M.: “Volksboeken in het onderwijs: een lijst van verboden boeken van de Brugse bisschopAntoon Triest uit 1621”. En:Handelingen van het Genootschap voor Geschiedenis, gesticht onder de bena-ming “Société d'Émulation” te Brugge: driemaandelijks tijdschrift voor de studie van geschiedenis en oud-heden van Vlaanderen, vol. 120, nº. 3-4 (1983), 223-226, aquí 226
  • VANHEURCK, E. H.: De Vlaamsche Volks-boeken, (traducido al neerlandés por TRUYTS, J.) Bruselas 1944, p. 203
  • VANDUYSE, P.J.M.: “Verboden boe-ken der Rederijkers”. En: DEPOTTER, F. y VA NDUYSE, F. (eds.), De rederijkerskamers in Nederland: huninvloed op letterkundig, politiek en zedelijk gebied, 2 vol. Gante (1900-1902), 261-268, aquí 267
  • POFFÉ, E.:De gilde der Antwerpsche schoolmeesters van bij haar ontstaan tot aan hare afschaffing. Amberes, 1895, p.60
  • VANAUTENBOER, E.: “Onbekende drukken van volksboeken en andere “duutsche” werken in 1569”.Leuvense bijdragen45 (1955), 134-145, aquí 141
  • VIVES, J. L.: De officio mariti liber unus ; De institutione foeminae christiana liber tres; De inge-nuorum adolescentum ac puellarum institutione libri duo, 1614, 201.
  • FAGEL, R.: De Hispano-Vlaamse wereld. De contacten tussen Spanjaarden en Nederlanders1496-1555. Nimega y Bruselas: Nijmeegse publikaties over de Nieuwe Geschiedenis, nº 4, 1996