Los atentados terroristas de Barcelona y Cambrils en la prensa online. Tratamiento informativo en El periódico, El país y The guardian

  1. Jesús Díaz-Campo 1
  2. María-Ángeles Chaparro-Domínguez 1
  3. Ruth Rodríguez-Martínez 2
  1. 1 Universidad Internacional de La Rioja
    info

    Universidad Internacional de La Rioja

    Logroño, España

    ROR https://ror.org/029gnnp81

  2. 2 Universitat Pompeu Fabra
    info

    Universitat Pompeu Fabra

    Barcelona, España

    ROR https://ror.org/04n0g0b29

Journal:
El profesional de la información

ISSN: 1386-6710 1699-2407

Year of publication: 2018

Issue Title: Información política y redes sociales (II)

Volume: 27

Issue: 6

Pages: 1358-1367

Type: Article

DOI: 10.3145/EPI.2018.NOV.18 DIALNET GOOGLE SCHOLAR lock_openOpen access editor

More publications in: El profesional de la información

Abstract

This article is focused on the media coverage of the terrorist attacks occurred in Barcelona and Cambrils, Spain, in August 2017. The study analyzes the digital version of three international newspapers: The guardian, El país and El periódico de Catalunya. The content they published is compared with the Code of Ethics of the Professional Journalists Association of Catalonia and the Guidelines on news coverage of terrorism from the Catalan Audiovisual Council (CAC-CPC, 2016). The results show that the newspapers meet these criteria, with the exceptions of the protection of minors and the protection of privacy.

Funding information

Los resultados de este artículo han sido desarrollados en el marco del proyecto de investigación MediaACES. Accountability y culturas periodísticas en España. Impacto y propuesta de buenas prácticas en los medios de comunica-ción españoles, financiado por el Ministerio de Economía y Competitividad (Mineco/Feder, UE, ref.: CSO2015-66404-P) entro del Programa estatal de fomento de la investigación científica y técnica de excelencia.https://mediaaccountabilityspain.com

Funders

Bibliographic References

  • Almiron, Núria; Narberhaus, Marta; Mauri-Ríos, Marcel (2016). “Mapping media accountability in stateless nations: The case of Catalonia”. Catalan journal of communication & cultural studies, v. 8, n. 2, pp. 207-225. https://repositori.upf.edu/handle/10230/33237 https://doi.org/10.1386/cjcs.8.2.207_1
  • Anker, Elisabeth (2005). “Villains, victims and heroes: Melodrama, media, and September 11”. Journal of communication, v. 55, n. 1, pp. 22-37. https://americanstudies.columbian.gwu.edu/sites/g/files/ zaxdzs1806/f/downloads/Villians-JOC-Anker.pdf https://doi.org/10.1111/j.1460-2466.2005.tb02656.x
  • Badia-Dalmases, Francesc (2017). “The Barcelona I know will rise stronger after this day of horror”. The guardian, August 18th. https://www.theguardian.com/commentisfree/2017/ aug/18/barcelona-terror-attack-catalan-independence
  • Barnett, Brooke; Reynolds, Amy (2009). Terrorism and the press. An uneasy relationship. New York: Peter Lang. ISBN: 978 0 820495163
  • Bennett, Daniel (2016). “Sourcing the BBC’s live online coverage of terror attacks”. Digital journalism, v. 4, n. 7, pp. 861874. http://sro.sussex.ac.uk/60633/ https://doi.org/10.1080/21670811.2016.1163233
  • Barroso, Porfirio (1984). Códigos deontológicos de los medios de comunicación. Madrid: Ediciones Paulinas. ISBN: 84 71513919
  • Burke, Jason (2017). “Nature of Las Ramblas attack provides harsh lessons in fight against terror”. The guardian, August 17th. https://www.theguardian.com/world/2017/aug/17/nature-ofattack-in-las-ramblas-provides-harsh-lessons-in-fight-against-terror
  • CAC (2004). “Consideracions del Consell de l’Audiovisual de Catalunya sobre el tractament televisiu de l’atemptat de Madrid del dia 11 de març de 2004 i dels esdeveniments posteriors fins a les eleccions del dia 14”. Quaderns del CAC, n. 19-20, pp. 79-85 https://www.cac.cat/sites/default/files/migrate/quaderns_ cac/Q19ambannex_ES.pdf
  • CAC-CPC (2016). Recomanacions sobre la cobertura informativa d’actes terroristes. Barcelona: Col·legi de Periodistes de Catalunya; Consell de l’Audiovisual de Catalunya. https://www.cac.cat/sites/default/files/2018-04/Recomanacions_ terrorisme_2_CA.pdf
  • Cali, Dennis D. (2002). “Journalism after September 11: Unity as moral imperative”. Journal of mass media ethics, v. 17, n. 4, pp. 290-303. https://doi.org/10.1207/S15327728JMME1704_04
  • Cohen-Almagor, Raphael (2005). “Media coverage of acts of terrorism: Troubling episodes and suggested guidelines”. Canadian journal of communication, v. 30, n. 3, pp. 383-409. https://www.cjc-online.ca/index.php/journal/article/ view/1579/1734
  • Comisión de Quejas y Deontología de la FAPE (2008). Recomendaciones acerca del tratamiento informativo de las situaciones catastróficas. Informe/Resolución 2008/24. http://www.comisiondequejas.com/wp-content/uploads/24. pdf
  • Comisión de Quejas y Deontología de la FAPE (2013). Resolución 2013/75. http://www.comis iondequejas .com/wp-content/ uploads/2015/09/75.pdf
  • Comisión de Quejas y Deontología de la FAPE (2014). Recomendaciones éticas o deontológicas para el tratamiento periodístico y mediático de las catástrofes. Informe/Resolución 2014/85. Febrero de 2014. http ://www.comis iondequejas .com/wp-content/ uploads/2015/09/85.pdf
  • Consejo Deontológico de la FAPE (2005). Informe sobre el tratamiento informativo en los medios de comunicación respecto de las víctimas del terrorismo. Resolución 2005/1, 2 de marzo. http://www.comisiondequejas.com/wp-content/uploads/1. pdf
  • CPC-CIC (2006). Código deontológico. Declaración de principios de la profesión periodística en Cataluña. Barcelona: Col·legi de Periodistes de Catalunya. https://fcic.periodistes.cat/wp-content/uploads/2018/02/ codi-deontologic_CPC_CIC_castella%CC%80_BAIXA_GEN.pdf
  • Cruz-Álvarez, Jesús; Suárez-Villegas, Juan-Carlos (2017). “Pautas deontológicas para el periodismo digital”. El profesional de la información, v. 26, n. 2, pp. 249-254. https://doi.org/10.3145/epi.2017.mar.11
  • Dayan, Daniel; Katz, Elihu (1992). Media events: The live broadcasting of history. Cambridge, MA: Harvard University Press. ISBN: 978 0 674559561
  • Díaz-Campo, Jesús (2006). “Códigos éticos del periodismo latinoamericano”. En: Marcos, Luís-Humberto (coord.). As profissões da comunicação. VII Ibercom. Portugal: AssIbercom, pp. 516-524. ISBN: 978 9729048227
  • Díaz-Campo, Jesús; Segado-Boj, Francisco (2015). “Journalism ethics in a digital environment: How journalistic codes of ethics have been adapted to the internet and ICTs in countries around the world”. Telematics and informatics, v. 32, n. 4, pp. 735-744. https://doi.org/10.1016/j.tele.2015.03.004
  • El país (2017a). “La policia de Barcelona: ‘L’autor és un individu d’un metre setanta’”. El país, 17 agosto. https://cat.elpais.com/cat/2017/08/17/videos/1502985327_834067. html
  • El país (2017b). “Terroristas muertos”. El país, 17 agosto. https://elpais.com/elpais/2017/08/17/opinion/1502994383_082737. html
  • El país (2017c). “Así fue abatido el quinto terrorista de Cambrils”. El país, 18 agosto. https://elpais.com/elpais/2017/08/18/videos/1503057854_819526. html
  • El país (2017d). “Todos los escenarios de los atentados en Cataluña”. El país, 18 agosto. https://pol i t ica.elpais .com/pol i t ica/2017/08/18/ actualidad/1503046060_624899.html
  • El periódico (2017a). “Identificado el presunto terrorista que alquiló la furgoneta del ataque en La Rambla”. El periódico, 17 agosto. https://www.elperiodico.com/es/barcelona/20170817/ identificado-el-terrorista-que-alquilo-la-furgoneta-delataque-en-la-rambla-de-barcelona-6229276
  • El periódico (2017b). “Las fotos del atentado de Barcelona”. El periódico, 17 agosto. https://www.elperiodico.com/es/barcelona/20170817/ fotos-atentado-barcelona-6229002
  • Galán, Javier; Alameda, David (2017). “El yihadismo ha causado más de 600 muertos en la UE desde 2004”. El país, 17 agosto. https://pol i t ica.elpais .com/pol i t ica/2017/08/17/ actualidad/1502997944_144229.html
  • García, Elsa (2017). “Diez años de internamiento, pena máxima para el terrorista autor del atropello si es menor”. El país, 18 agosto. https://pol i t ica.elpais .com/pol i t ica/2017/08/18/ actualidad/1503057964_467095.html
  • García, Jesús; Piñol, Àngels; Güell, Oriol (2017). “Los mossos abaten a cinco terroristas que planeaban una nueva masacre en Cambrils”. El país, 18 agosto. https://elpais.com/ccaa/2017/08/18/catalunya/1503014552_393278. html
  • Gerbner, George (1988). Violence and terror in the mass media. Reports and papers on mass communication, n. 102. Paris: Unesco. ISBN: 92 3102603 http://unesdoc.unesco.org/images/0008/000826/082684eo. pdf
  • Höijer, Birgitta (2004). “The discourse of global compassion: The audience and media reporting of human suffering”. Media, culture & society, v. 26, n. 4, pp. 513-531. https://doi.org/10.1177/0163443704044215
  • Hoskins, Andrew; Awan, Akil; O’Loughlin, Ben (2011). Radicalisation and the media: Connectivity and terrorism in the new media ecology. London: Routledge. ISBN: 978 0 41555035
  • Houston, Brian (2009). “Media coverage of terrorism: A meta-analytic assessment of media use and posttraumatic stress”. Journalism & mass communication quarterly, v. 86, n. 4, pp. 844-861. https://doi.org/10.1177/107769900908600408
  • Jenkins, Simon (2017). “Barcelona is Europe’s seventh vehicle attack in a year. What can be done?”. The guardian, August 18th. https://www.theguardian.com/commentisfree/2017/ aug/18/barcelona-attack-europe-seventh-vehicle-what-done
  • Jones, Clement J. (1980). Mass media codes of ethics and councils. Reports and papers on mass communication, n. 86. Paris: Unesco. ISBN: 92 31071152 http://unesdoc.unesco.org/images/0004/000423/042302Eo. pdf
  • Keinan, Giora; Sadeh, Avi; Rosen, Sefi (2003). “Attitudes and reactions to media coverage of terrorist acts”. Journal of community psychology, v. 31, n. 2, pp. 149-165. https://doi.org/10.1002/jcop.10040
  • Keith, Susan; Schwalbe, Carol B.; Silcock, B. William (2006). “Images in ethics codes in an era of violence and tragedy”. Journal of mass media ethics, v. 21, n. 4, pp. 245-264. https://doi.org/10.1207/s15327728jmme2104_3
  • Konow-Lund, Maria; Olsson, Eva-Karin (2017). “Social media’s challenge to journalistic norms and values during a terror attack”. Digital journalism, v. 5, n. 9, pp. 1192-1204. https://doi.org/10.1080/21670811.2016.1243990
  • Laitila, Tiina (1995). “Journalistic codes of ethics in Europe”. European journal of communication, v. 10, n. 4, pp. 527-544. https://doi.org/10.1177/0267323195010004007
  • Marcos, José (2017). “Los terroristas no son nada religiosos”. El país, 18 agosto. https://pol i t ica.elpais .com/pol i t ica/2017/08/18/ actualidad/1503067330_392555.html
  • Marthoz, Jean-Paul (2017). Terrorism and the media. A handbook for journalists. Paris: Unesco. ISBN: 978 92 31001994 http://unesdoc.unesco.org/images/0024/002470/247074E. pdf
  • Matthews, Julian (2016). “Media performance in the aftermath of terror: Reporting templates, political ritual and the UK press coverage of the London Bombings, 2005”. Journalism, v. 17, n. 2, pp. 173-189. https://doi.org/10.1177/1464884914554175
  • Merolla, Jennifer; Zechmeister, Elizabeth (2009). Democracy at risk: How terrorist threats affect the public. Chicago: University of Chicago Press. ISBN: 978 0 226520568
  • Moeller, Susan (2009). Packaging terrorism: Co-opting the news for politics and profit. New Jersey: Wiley-Blackwell. ISBN: 978 1 405173650
  • Mogensen, Kirsten (2008). “Television journalism during terror attacks”. Media, war & conflict, v. 1, n. 1, pp. 31-49. https://doi.org/10.1177/1750635207087624
  • Nacos, Brigitte (1994). Terrorism & the media. New York: Columbia University Press.
  • Nacos, Brigitte (2002). Mass-mediated terrorism: The central role of the media in terrorism and counterterrorism. London: Rowman & Littlefield. ISBN: 978 0 742 51082 1
  • Nacos, Brigitte (2016). Mass-mediated terrorism: mainstream and digital media in terrorism and counterterrorism. Lanhan, Maryland: Rowman & Littlefield.
  • Nagar, Na’ama (2010). “Who is afraid of the T-word? Labeling terror in the media coverage of political violence before and after 9/11”. Studies in conflict & terrorism, v. 33, n. 6, pp. 533-547. https://doi.org/10.1080/10576101003752655
  • Norris, Pippa; Kern, Montagne; Just, Marion (eds.) (2003). Framing terrorism: The news media, the government, and the public. New York: Routledge. ISBN: 978 0 415947190
  • Nossek, Hillel (2008). “News media’-media events: Terrorist acts as media events”. Communications, v. 33, n. 3, pp. 313330. https://doi.org/10.1515/comm.2008.020
  • Núñez-Villaverde, Jesús A. (2017). “Y ahora Barcelona”. El periódico, 17 agosto. https://www.elperiodico.com/es/opinion/20170817/yahora-barcelona-6229439
  • Paletz, David L.; Schmid, Alex P. (eds.) (1992). Terrorism and the media. London: Sage. ISBN: 978 0 803944831
  • Rivas-Nieto, Pedro; Plaza, Juan F. (2015). “Pautas para la cobertura periodística de actos terroristas. Propuesta de un modelo informativo de responsabilidad democrática”. Estudios sobre el mensaje periodístico, v. 21, n. 2, pp. 1207-1223. https://doi.org/10.5209/rev_ESMP.2015.v21.n2.50911
  • Rodríguez-Martínez, Ruth; López-Meri, Amparo; Merino-Arribas, Adoración; Mauri-Ríos, Marcel (2017). “Instrumentos de rendición de cuentas en España. Análisis comparativo en Cataluña, Galicia, Madrid y Valencia”. El profesional de la información, v. 26, n. 2, pp. 225-266. https://doi.org/10.3145/epi.2017.mar.12
  • Sánchez, Guillermo (2017). “Los mossos rodean un bar donde los terroristas retienen a rehenes”. El periódico, 17 agosto. https://www.elperiodico.com/es/barcelona/20170817/losmossos-rodean-un-bar-donde-los-terroristas-retienen-arehenes-6229084
  • Sánchez-Duarte, José-Manuel (2009). “Narrativas y portavoces del terrorismo mediatizado”. Revista latina de comunicación social, v. 12, n. 64. https://doi.org/10.4185/RLCS-64-2009-839-481-490
  • Schudson, Michael (2002). “What’s unusual about covering politics as usual”. En: Zelizer, Barbie; Allan, Stuart (eds). Journalism after September 11. London: Routledge, pp. 3647. ISBN: 978 0 415460156
  • Seib, Philip (2016). Beyond the front lines: How the news media cover a world shaped by war. London: Palgrave Macmillan. ISBN: 978 1 403972088
  • Seib, Philip; Janbek, Dana (2010). Global terrorism and new media: The post Al-Qaeda generation. London: Routledge. ISBN: 978 0 415779623
  • Shoshani, Anat; Slone, Michelle (2008). “The drama of media coverage of terrorism: Emotional and attitudinal impact on the audience”. Studies in conflict & terrorism, v. 31, n. 7, pp. 627-640. https://doi.org/10.1080/10576100802144064
  • Spencer, Alexander (2010). The tabloid terrorist: The predicative construction of new terrorism in the media. London: Palgrave-McMillan. ISBN: 978 1 349365692
  • Suárez-Villegas, Juan-Carlos (2015a). “Ethical and deontological aspects of online journalism. Their perception by journalists”. Revista latina de comunicación social, v. 70, pp. 90-109. https://doi.org/10.4185/RLCS-2015-1036en
  • Suárez-Villegas, Juan-Carlos (2015b). “La Comisión de deontología como referente de la autorregulación del periodismo: apuntes doctrinales sobre el periodismo digital”. Comunicación y sociedad, v. 28, n. 3, pp. 135-150. https://doi.org/10.15581/003.28.3.sp.135-150
  • Tester, Keith (2001). Compassion, morality, and the media. Buckingham, Philadelphia: Open University Press. ISBN: 978 0 335205134
  • The guardian (2017). “Aftermath of attack on Las Ramblas – in pictures”. The guardian, August 17th. https://www.theguardian.com/world/gallery/2017/ aug/17/barcelona-terror-attack-in-pictures
  • Tremlett, Giles; Rankin, Jennifer; Borger, Julian; Burgen, Stephen (2017). “Cambrils: Five terror suspects killed as second attack follows Las Ramblas”. The guardian, August 18th. https://www.theguardian.com/world/2017/aug/17/vancrashes-into-crowd-of-people-barcelona-las-ramblas
  • Vara, Alfonso; Rodríguez-Virgili, Jordi; Giménez, Elea; Díaz, Montserrat (eds.) (2006). La comunicación en situaciones de crisis: del 11-M al 14-M. XIX Congreso internacional de comunicación. Pamplona: Eunsa. ISBN: 84 31323744
  • Weimann, Gabriel (1983). “The theater of terror: Effects of press coverage”. Journal of communication, v. 33, n. 1, pp. 38-45 https://doi.org/10.1111/j.1460-2466.1983.tb02372.x
  • Weimann, Gabriel (1987). “Media events: The case of international terrorism”. Journal of broadcasting & electronic media, v. 31, n. 1, pp. 21-39. https://doi.org/10.1080/08838158709386643
  • Weimann, Gabriel (2008). “The psychology of mass-mediated terrorism”. American behavioral scientist, v. 52, n. 1, pp. 69-86. https://doi.org/10.1177/0002764208321342
  • Weimann, Gabriel; Winn, Conrad (1994). The theatre of terror. Mass media and international terrorism, New York: Longman. ISBN: 978 0 801311017
  • Yarchi, Moran; Galily, Yair; Tamir, Ilan (2015). “Rallying or criticizing? Media coverage of authorities’ reaction to terror attacks targeting sporting events”. Studies in conflict & terrorism, v. 38, pp. 1008-1021. https://doi.org/10.1080/1057610X.2015.1076644