Profit rates and assets-price inflation in the Spanish economy

  1. Juan Pablo Mateo Tomé 1
  2. Maximiliano Francisco Nieto Ferrández 2
  1. 1 Universidad Complutense de Madrid
    info

    Universidad Complutense de Madrid

    Madrid, España

    ROR 02p0gd045

  2. 2 Universidad Miguel Hernández de Elche
    info

    Universidad Miguel Hernández de Elche

    Elche, España

    ROR https://ror.org/01azzms13

Revista:
Revista galega de economía: Publicación Interdisciplinar da Facultade de Ciencias Económicas e Empresariais

ISSN: 1132-2799

Ano de publicación: 2021

Volume: 30

Número: 4

Páxinas: 1-21

Tipo: Artigo

DOI: 10.15304/RGE.30.4.7273 DIALNET GOOGLE SCHOLAR lock_openDialnet editor

Outras publicacións en: Revista galega de economía: Publicación Interdisciplinar da Facultade de Ciencias Económicas e Empresariais

Resumo

Este artigo analiza en profundidade a rendibilidade do capital en España entre 1995 e 2014, e mostra o problema subxacente de valorización do capital detrás da inflación dos activos propia do período de crecemento, e os seus correspondentes desequilibrios macroeconómicos. Para iso, realízase un estudo de diversas medidas da rendibilidade a partir do concepto de traballo produtivo, con especial énfase no papel das finanzas (tipos de xuro e endebedamento). Á súa vez, abórdase a evolución da taxa de beneficio en anos anteriores, xunto cunha comparación con países da Eurozona, tanto nas economías máis avanzadas como na periferia. A investigación revela a amplitude da crise de rendibilidade subxacente, cunha importante caída das taxas de ganancia desde finais dos anos sesenta, durante o período do boom inmobiliario, así como ao longo da recesión posterior. Ademais, este descenso da rendibilidade destaca en relación con outras economías da periferia europea, de aí que o estudo sitúe a taxa de beneficio no centro do debate sobre a Gran Recesión en España, a pesar da súa ausencia en gran parte da literatura económica

Información de financiamento

Referencias bibliográficas

  • Albano de Freitas, A. (2017). Neoliberalism, profitability, and the crisis in the Eurozone. Review of Radical Political Economics, 49(3), 410-429. DOI: https://doi.org/10.1177/0486613417703955
  • Álvarez, N. (2012). La financiarización de la economía española. Endeudamiento, crisis y recortes sociales. Workshop on Debt. Berlín, 2-4 November 2012. Berlin, Germany: Rosa Luxemburg Stiftung. Retrieved from: https://colectivonovecento.wordpress.com/2012/11/08/la-financiarizacion-de-la-economia-espanola- endeudamiento-crisis-y-recortes-sociales/ Banco de España. (2019a). Boletín estadístico. Madrid: Banco de España. Retrieved from: https://www.bde.es/f/webbde/SES/Secciones/Publicaciones/InformesBoletinesRevistas/BoletinEstadistico /19/Fich/be_noviembre2019_es.pdf
  • Banco de España. (2019c). Central de balances. Sociedades no financieras. Madrid: Banco de España. Retrieved from: https://www.bde.es/bde/es/areas/cenbal/
  • Banco de España. (2019b). Indicadores económicos. Madrid: Banco de España. Retrieved from: https://www.bde.es/webbde/es/estadis/infoest/indeco.html
  • Boundi, F. (2014). Tasa de beneficio y distribución del ingreso en la economía española (1964-2012). Ensayos de Economía, 44, 75-99. Retrieved from: https://revistas.unal.edu.co/index.php/ede/article/view/46421/47937
  • Brenner, R. (2006). The economics of global turbulence. London, UK: Verso.
  • Buendía, L., & Molero-Simarro, R. (Coords.). (2018). The political economy of modern Spain. London, UK: Routledge.
  • Cámara, S. (2006). A value-oriented distinction between productive and unproductive labour. Capital & Class, 30(4), 37-63. DOI: https://doi.org/10.1177/030981680609000104
  • Cámara, S. (2007). The dynamics of the profit rate in Spain (1954-2001). Review of Radical Political Economics, 39(4), 363-381. DOI: https://doi.org/10.1177/0486613407306822
  • Cámara, S. (2008). La dinámica global capitalista: un análisis de largo plazo en México, España y Estados Unidos. Trayectorias, 10(27), 47-64. Retrieved from: https://www.redalyc.org/articulo.oa?id=60712752006
  • Carballo-Cruz, F. (2011). Causes and consequences of the Spanish economic crisis: Why the recovery is taken so long? Panoeconomicus, 58(3), 309-328. DOI: https://doi.org/10.2298/PAN1103309C
  • Estrada, A., Jimeno, J. F., & Malo, J. L. (2009). La economía española en la UEM: los diez primeros años. Documentos Ocasionales Nº. 0901. Madrid: Banco de España. Retrieved from: http://repositori.uji.es/xmlui/bitstream/handle/10234/113980/BancoEspana_Documentos%20ocasionales_0901.pdf?sequence=1
  • European Commission. (2019). Macro-economic database AMECO. Brussels, Belgim: European Commission, Directorate General for Economic and Financial Affairs. Retrieved from: https://ec.europa.eu/info/business-economy-euro/indicators-statistics/economic-databases/macro-economic-database-ameco_en
  • Febrero, E., & Bermejo, F. (2013). Spain during the Great Recession. Teetering on the brink of collapse. In O. Dejuán, E. Febrero & J. Uxo (Eds.), Post-keynesian views of the crisis and its remedies (pp. 266-293). London, UK: Routledge.
  • Ferreiro, J., Gálvez, C., & González, A. (2016). Financialisation and the economic crisis in Spain. In E. Hein, D. Detzer, & N. Dodig (Eds.), Financialisation and the financial and economic crises. Country studies (pp. 89-113). Cheltenham, UK: Elgar.
  • Franconetti, F. J. (2015). Un ensayo comparativo sobre el ciclo económico a partir de un enfoque clásico basado en la evolución de la tasa de beneficio, la distribución de la renta y la desigualdad social: una panorámica internacional, de España y su desagregación por comunidades autónomas, a partir de la aplicación de filtros Hodrick -Prescott de series temporales. (PhD Thesis). Retrieved from: http://e-spacio.uned.es/fez/view/tesisuned:CiencEcoEmp-Fjfranconetti
  • Guerrero, D. (2006). Explotación de los asalariados y ganancia capitalista en España (1954-2001). Razón y Revolución, 16, 13-56. Retrieved from: https://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=2170726
  • Guschanski, A., & Stockhammer, E. (2020). Are current accounts driven by cost competitiveness or asset prices? A synthetic model and an empirical test. Cambridge Journal of Economics, 44(6), 1301-1327. DOI: https://doi.org/10.1093/cje/beaa013
  • Hossein-Zadeh, I. (2016). Marx on financial bubbles: Much keener insights than contemporary economists. Counterpunch (July 1). Pertrolia, CA: CounterPunch. Retrieved from: https://www.counterpunch.org/2016/07/01/marx-on-financial-bubbles-much-keener- insights-than-contemporary-economists/
  • INE. (2019a). Contabilidad nacional de España. Base 2010. Madrid: Instituto Nacional de Estadística. Retrieved from: https://www.ine.es
  • INE. (2019b). Directorio central de empresas. DIRCE. Madrid: Instituto Nacional de Estadística. Retrieved from: https://www.ine.es
  • INE.(2019c). Cuentas anuales no financieras de los sectores institucionales. Madrid: Instituto Nacional de Estadística. Retrieved from: https://www.ine.es/dyngs/INEbase/es/operacion.htm?c=Estadistica_C&cid=1254736177054&menu=resultados&idp=1254735576581#!tabs-1254736195672
  • INE. (2020). Contabilidad nacional anual de España: agregados por rama de actividad. Madrid: Instituto Nacional de Estadística. Retrieved from: https://www.ine.es/dyngs/INEbase/es/operacion.htm?c=Estadistica_C&cid=1254736177056&menu=ultiDa tos&idp=1254735576581
  • IMF. (2013). Global financial stability report. Washington, DC: International Monetary Fund. Retrieved from: https://www.imf.org/en/Publications/GFSR/Issues/2016/12/31/Old-Risks-New-Challenges
  • Jones, P. (2013). The falling rate of profit explains falling US growth. 12th Australian Society of Heterodox Economists Conference, 2-3 December 2013. Sydney, Australia. Sydney, Autralia: Australian Society of Heterodox Economists/University of New South Wales. Retrieved from: http://gesd.free.fr/jonesp13.pdf
  • Kliman, A. (2011). The failure of capitalist production. Underlying causes of the Great Recession. London, UK: Pluto Press.
  • Lapavitsas, C. (2009). Financialised capitalism: crisis and financial expropriation. Historical Materialism, 17(2), 114-148. DOI: https://doi.org/10.1163/156920609X436153
  • López, F., Dávila, L., & López, J. (2013). Profits and extraordinary profits in the Spanish economy during the 2000’s. Aestimatio, 7, 28-47.
  • López, I., & Rodríguez, E. (2011). The Spanish model. New Left Review, 69, 15-29. Retrieved from: https://newleftreview.org/issues/ii69/articles/isidro-lopez-emmanuel-rodriguez-the-spanish-model
  • López, J. (2015). The Levy-Kalecki profit equation in action: The Spanish case. Blog EOI. Retrieved from: https://www.eoi.es/blogs/the-spanish-paradox/2015/11/26/the-levy-kalecki-profit-equation-in-action-the-spanish-case/
  • López, J., & Palazuelos, E. (2016). Relación entre beneficios e inversión: crecimiento económico de España 1994-2007. Problemas del Desarrollo, 47(185), 109-134. Retrieved from: http://www.scielo.org.mx/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S0301-70362016000200109 Maito, E. E. (2018). The tendency of the rate of profit to fall since the nineteenth century and a world rate of profit. In G. Carchedi & M. Roberts (Eds.), World in crisis (pp. 129-156). Chicago, IL: Haymarket.
  • Mas, M., Pérez, F. & Uriel, E. (Dirs.). (2019). El stock y los servicios del capital en España y su distribución territorial y sectorial (1964-2016). Documentos de Trabajo 4-2011. Bilbao: Fundación BBVA. Retrieved from: https://www.fbbva.es/wp-content/uploads/2017/05/dat/DT_04_2011_web.pdf
  • Mas, M., Pérez, F., & Uriel, E. (Dirs.). (2013). Inversión y stock de capital en España (1964-2011): evolución y perspectivas del patrón de acumulación. Informes 2013. Economía y Sociedad. Bilbao: Fundación BBVA. Retrieved from: https://www.fbbva.es/wp-content/uploads/2017/05/dat/DE_2013_Ivie_inversion_stock_capital_2011.pdf
  • Mateo, J. P. (2007). La tasa de ganancia en México, 1970-2003. Análisis de la crisis de rentabilidad a partir de la composición del capital y la distribución del ingreso. (PhD Thesis). Retrieved from: https://eprints.ucm.es/id/eprint/8126/
  • Mateo, J. P. (2011). The financialization as a theory of crisis in a historical perspective: Nothing new under the sun. PERI Working Paper Series 262. Amherst, MA: University of Massachusetts Amherst. Retrieved from: https://www.peri.umass.edu/publication/item/431-financialization-as-a-theory-of-crisis-in-a-historical- perspective-nothing-new-under-the-sun
  • Mateo, J. P. (2012). La actividad no capitalista y la composición del excedente en México. Análisis Económico, 27(64), 47-73. Retrieved from: http://www.analisiseconomico.azc.uam.mx/index.php/rae/article/view/206
  • Mateo, J. P. (2019). The theory of crisis and the Great Recession in Spain. London, UK: Palgrave.
  • Mateo, J. P. (2021). Theory and practice of crisis in political economy: The case of the Great Recession in Spain. Review of Radical Political Economics (forthcoming).
  • Mateo, J. P., & Boundi, F. (2021). Rentabilidad del capital en el centro y la periferia de la Eurozona. Un análisis comparativo. Revista de Economía Mundial (forthcoming).
  • Maudos, J., & Fernández, J. (2014). Endeudamiento de las empresas españolas en el contexto europeo. El impacto de la crisis. Bilbao: Fundación BBVA. Retrieved from: https://www.fbbva.es/wp-content/uploads/2017/05/dat/DE_2014_endeudamiento_empresas.pdf
  • Mavroudeas, S., & Papadatos, D. (2018). Is the financialization hypothesis a theoretical blind alley? World Review of Political Economy, 9(4), 451-476. DOI: https://doi.org/10.13169/worlrevipoliecon.9.4.0451
  • Milios, J., & Sotiropoulos, D. (2009). Rethinking imperialism. A study of capitalist rule. Houndmills, Basingstoke: Palgrave Macmillan.
  • Ministerio de Transportes, Movilidad y Agenda Urbana. (2019). Información estadística. Madrid: Ministerio de Transportes, Movilidad y Agenda Urbana. Retrieved from: https://apps.fomento.gob.es/BoletinOnline2/?nivel=2&orden=35000000
  • Moseley, F. (2013). The U.S. economic crisis: From a profitability crisis to an overindebtedness crisis. Review of Radical Political Economics, 45(4), 472-477. DOI: https://doi.org/10.1177/0486613412475187
  • Muñoz de Bustillo, R. (2014). La crisis del nunca acabar. El comportamiento macroeconómico español 2008-2013. In N. García & S. Ruesga (Coords.), ¿Qué ha pasado con la economía española? (pp. 55-82). Madrid: Pirámide.
  • Murillo, F. J. (2015). Análisis marxista del milagro económico español (1994-2007): dinámica salarial e impacto sobre la estructura de propiedad. (PhD Thesis). Retrieved from: https://eprints.ucm.es/id/eprint/40722/1/T38204.pdf
  • Nieto, M. (2006). Tendencias de la rentabilidad y la distribución en el capitalismo español (1954-2003). Revista de Economía Institucional, 8(15), 185-206. Retrieved from: https://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=5294618
  • OECD. (2019). OECD Database. Paris, France: Organization for Economic Cooperation and Development.
  • OECD. (2020). STAN industrial analysis (2020 ed.). Paris, France: Organization for Economic Co-operation and Development. Retrieved from: https://stats.oecd.org/Index.aspx?DataSetCode=STANI4_2020
  • Pérez, F. (Dir.). (2012). Crecimiento y competitividad. Motores y frenos de la economía española. Informe Fundación BBVA-Ivie 2012. Bilbao: Fundación BBVA. Retrieved from: https://www.fbbva.es/wp-content/uploads/2017/05/dat/DE_2012_Ivie_crecimiento_competitivdad_motores.pdf
  • Pérez Caldentey, E., & Vernengo, M. (2018). Integration, spurious convergence, and financial fragility: A post-Keynesian interpretation of the Spanish crisis. Brazilian Journal of Political Economy, 38(2), 304-323. DOI: http://dx.doi.org/10.1590/0101-31572018v38n02a05
  • Potts, N. (2010). Surplus capital: The ultimate cause of the crisis? Critique, 38(1), 35-49. DOI: https://doi.org/10.1080/03017600903454371
  • Prados de la Escosura, L. (2020). Capital in Spain, 1850-2019. Working Paper in Economic History 20-09. Madrid: Universidad Carlos III, Instituto Figuerola de Historia y Ciencias Sociales.
  • del Río, A. (2015). La financiarización a debate: la desvinculación entre beneficios e inversión en el caso español. Investigación Económica, LXXIV(291), 53-77. DOI: https://doi.org/10.1016/j.inveco.2015.07.002
  • Roberts, M. (2016). The long depression. Chicago, IL: Haymarket.
  • Sanabria, A., & Medialdea, B. (2016). Lending calling. recession by over-indebtedness: Description and specific features of the Spanish case. Panoeconomicus, 63(2), 195-210. DOI: https://doi.org/10.2298/PAN1602195M
  • Shaikh, A. (1999). Explaining the global economic crisis. Historical Materialism, 5(1), 103-144. DOI: https://doi.org/10.1163/156920699100414481