Knowledge among Primary Care Health Professionals about the-rapeutic resources at the end of life

  1. Hernández Manzano, Cindy María
  2. Angulo Ardoy, María 1
  3. Viloria Jiménez, Aurora 2
  1. 1 SERMAS, Madrid
  2. 2 Equipo de Soporte Hospitalario, Hospital Universtiario Clínico San Carlos, Madrid
Revista:
Revista Española de Educación Médica

ISSN: 2660-8529

Ano de publicación: 2024

Título do exemplar: Spanish Journal of Medical Education

Volume: 5

Número: 2

Páxinas: 54-67

Tipo: Artigo

DOI: 10.6018/EDUMED.600401 DIALNET GOOGLE SCHOLAR lock_openDIGITUM editor

Outras publicacións en: Revista Española de Educación Médica

Resumo

La regulación sobre Instrucciones Previas, Adecuación del Esfuerzo Terapéutico, Sedación paliativa y Eutanasia ha sufrido profundos cambios recientemente. Los profesionales de Atención Primaria deben informar y aplicar estos procedimientos, pero estudios previos indican que su formación podría ser insuficiente. Nuestro objetivo es describir los conocimientos de los profesionales de AP sobre los recursos de final de vida. Se distribuyó un cuestionario autoadministrado entre profesionales de Medicina de Familia, Enfermería, Pediatría y residentes/estudiantes de seis centros de primaria de la Comunidad de Madrid, con 40 preguntas de respuesta verdadero/falso. Se analizaron: tasa de respuestas correctas, preguntas con menos de un 75% de aciertos, y posibles diferencias por edad y profesión. Se obtuvieron 54 respuestas validas, sin pérdida de datos. La mediana de respuestas correctas fue 81,5%, sin diferencias significativas entre bloques pero con algunas por edad o profesión. En 11 preguntas se obtuvo menos de un 50% de respuestas correctas y en 4 entre un 50-75%, con diferencias significativas por edad en 3 preguntas y por profesión en 4.Nuestra muestra es poco representativa, pero las preguntas con tasas de acierto inferiores al 50% son consistentes con la literatura revisada. La confusión de adecuación del esfuerzo terapéutico y sedación paliativa, el uso de morfina en sedación o eutanasia o las indicaciones y requisitos para cada recurso son las áreas con mayor porcentaje de errores. Sería recomendable la formación de los profesionales de Atención Primaria respecto a sus obligaciones legales y a indicaciones y ejecución práctica de estos recursos.

Referencias bibliográficas

  • Simón-Lorda P, Tamayo-Velázquez MI, González Rubio MJ, Ruiz Díaz P, Moreno González J, del Carmen Rodríguez González M. Conocimientos y actitudes del personal de enfermería acerca de las voluntades anticipadas en 2 áreas sanitarias de Andalucía. Enferm Clin. 2008;18(1):11–7. Available from: https://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S1130862108706880
  • Boletín Oficial del Estado. Ley 3/2005, de 23 de mayo, por la que se regula el ejercicio del derecho a formular instrucciones previas en el ámbito sanitario y se crea el registro correspondiente. [citado el 4 de julio de 2023]. Available from: https://www.boe.es/buscar/pdf/2005/BOE-A-2005-18452-consolidado.pdf
  • Champer Blasco A, Caritg Monfort F, Marquet Palomer R. Conocimientos y actitudes de los profesionales de los equipos de atención primaria sobre el documento de voluntades anticipadas. Aten Primaria. 2010;42(9):463–9. https://www.elsevier.es/es-revista-atencion-primaria-27-articulo-conocimientos-actitudes-profesionales-equipos-atencion-S0212656710001885
  • Ávila E, Bermejo JC, Sastre P, Villacieros M, Prieto R. Knowledge and preferences on end-of-life resources in a sample of professionals of the Community of Madrid. Semergen. 2019;45(5):303–10. https://doi.org/10.1016/j.semerg.2018.08.005
  • Contreras-Fernández E, Barón-López FJ, Méndez-Martínez C, Canca-Sánchez JC, Cabezón Rodríguez I, Rivas-Ruiz F. Validation of the knowledge and attitudes of health professionals in the Living Will Declaration process. Aten Primaria. 2017;49(4):233–9. https://doi.org/10.1016/j.aprim.2016.06.004
  • Boletín Oficial del Estado. Ley 4/2017, de 9 de marzo, de Derechos y Garantías de las Personas en el Proceso de Morir. BOE 149/2017, Disposición 7178. https://www.boe.es/buscar/doc.php?id=BOE-A-2017-7178
  • Organización Médica Colegial de España. Sedación Paliativa, Alimentación e Hidratación al Final de la Vida. Documento de consenso. [citado el 31 de enero de 2024]. Available from: https://www.cgcom.es/media/290/download.
  • Ciancio AL, Mirza RM, Ciancio AA, Klinger CA. The Use of Palliative Sedation to Treat Existential Suffering: A Scoping Review on Practices, Ethical Considerations, and Guidelines. J Palliat Care. 2020;35(1):13–20. https://doi.org/10.1177/0825859719827585
  • Sarah Z, Margareta S, Matthias B, Georg B, Alan PM. Continuous deep sedation until death in patients admitted to palliative care specialists and internists: A focus group study on conceptual understanding and administration in German-speaking Switzerland. Swiss Med Wkly. 2018;148(33–34). https://doi.org/10.4414/smw.2018.14657
  • Hamano J, Morita T, Ikenaga M, Abo H, Kizawa Y, Tunetou S. A Nationwide Survey About Palliative Sedation Involving Japanese Palliative Care Specialists: Intentions and Key Factors Used to Determine Sedation as Proportionally Appropriate. J Pain Symptom Manage. 2018;55(3):785–91. https://doi.org/10.1016/j.jpainsymman.2017.10.006
  • Donker GA, Slotman FG, Spreeuwenberg P, Francke AL. Palliative sedation in Dutch general practice from 2005 to 2011: a dynamic cohort study of trends and reasons. Br J Gen Pract. 2013;63(615):e669–75. https://doi.org/10.3399/bjgp13x673676
  • Boletín Oficial del Estado. Ley Orgánica 3/2021, de 24 de marzo, de regulación de la eutanasia. Diposición 4628 del BOE núm. 72 de 2021. https://www.boe.es/diario_boe/txt.php?id=BOE-A-2021-4628
  • Cejudo-López Á, Gil-García E, Porcel-Gálvez AM. Los profesionales sanitarios ante el pacto de silencio. Aspectos éticos y legales. Med Paliativa. 2020; 1:1. DOI:10.20986/medpal.2020.1110/2019
  • Simón-Lorda P, Isabel Tamayo-Velázquez M, Vázquez-Vicente A, Durán-Hoyos A, Pena-González J, Jiménez-Zurita P. Conocimientos y actitudes de los médicos en dos áreas sanitarias sobre las voluntades vitales anticipadas. Aten Primaria. 2008;40(2):61–6. https://doi.org/10.1157%2F13116148
  • Chambaere K, Bilsen J, Cohen J, Onwuteaka-Philipsen BD, Mortier F, Deliens L. Physician-assisted deaths under the euthanasia law in Belgium: A population-based survey. C Can Med Assoc J. 2010;182(9):895–901. https://doi.org/10.1503/cmaj.091876
  • Aguilar-Sánchez JM, Cabañero-Martínez MJ, Puerta Fernández F, Ladios-Martín M, Fernández-de-Maya J, Cabrero-García J. Knowledge and attitudes of health professionals towards advance directives. Gac Sanit. 2018;32(4):339–45. https://doi.org/10.1016/j.gaceta.2017.08.006
  • Contreras-Fernández E, Barón-López FJ, Méndez-Martínez C, Canca-Sánchez JC, Cabezón Rodríguez I, Rivas-Ruiz F. Validación del cuestionario de conocimientos y actitudes de los profesionales sanitarios en el proceso de declaración de voluntades vitales anticipadas. Atenc Primaria. 2017;49(4):233–9. http://dx.doi.org/10.1016/j.aprim.2016.06.004
  • Gruenewald DA, Vandekieft G. Options of Last Resort: Palliative Sedation, Physician Aid in Dying, and Voluntary Cessation of Eating and Drinking. Vol. 104, Medical Clinics of North America. 2020. p. 539–60. https://doi.org/10.1016/j.mcna.2020.01.002
  • Pousset G, Bilsen J, Cohen J, Mortier F, Deliens L. Continuous deep sedation at the end of life of children in Flanders, Belgium. J Pain Symptom Manage. 2011 Feb;41(2):449–55. https://doi.org/10.1016/j.jpainsymman.2010.04.025
  • Abdul-Razzak A, Lemieux L, Snyman M, Perez G, Sinnarajah A. Description of Continuous Palliative Sedation Practices in a Large Health Region and Comparison with Clinical Practice Guidelines. J Palliat Med. 2019 Sep 1;22(9):1052–64. https://doi.org/10.1089/jpm.2018.0372
  • Anquinet L, Rietjens JAC, Seale C, Seymour J, Deliens L, Van Der Heide A. The practice of continuous deep sedation until death in Flanders (Belgium), the Netherlands, and the U.K.: A comparative study. J Pain Symptom Manage. 2012 Jul;44(1):33–43. https://doi.org/10.1016/j.jpainsymman.2011.07.007
  • Alonso Babarro A, Fernández Bueno J. Sedación paliativa. FMC Form Medica Contin en Aten Primaria [Internet]. 2008;15(10):678–87. Available from: https://ingesa.sanidad.gob.es/bibliotecaPublicaciones/publicaciones/internet/docs/Guia_sedacion_paliativa.pdf
  • Brouwer M, Maeckelberghe E, De Weerd W, Verhagen E. Quality of Living and Dying: Pediatric Palliative Care and End-of-Life Decisions in the Netherlands. Cambridge Q Healthc Ethics. 2018 Jul 30;27(3):376–84. https://doi.org/10.1016/j.jpainsymman.2011.07.007
  • Chambaere K, Bilsen J, Cohen J, Raman E, Deliens L. Differences in Performance of Euthanasia and Continuous Deep Sedation by French- and Dutch-Speaking Physicians in Brussels, Belgium. Vol. 39, Journal of Pain and Symptom Management. 2010; 39(2):e5-7. https://doi.org/10.1016/j.jpainsymman.2009.10.001
  • Rurup ML, Borgsteede SD, van der Heide A, van der Maas PJ, Onwuteaka-Philipsen BD. Trends in the Use of Opioids at the End of Life and the Expected Effects on Hastening Death. J Pain Symptom Manage. 2009 Feb;37(2):144–55. https://doi.org/10.1016/j.jpainsymman.2008.02.010
  • Sanjuán JL. Manual de las buenas prácticas en eutanasia. Adm Doc y Arch [Internet]. 2011;429–72. Available from: https://www.sanidad.gob.es/eutanasia/docs/Manual_BBPP_eutanasia.pdf