Del latín al vernáculola difusión manuscrita de la obra de Leonardo Bruni en la Castilla del siglo XV

  1. Montserrat Jiménez San Cristóbal 1
  1. 1 Universidad Complutense de Madrid
    info

    Universidad Complutense de Madrid

    Madrid, España

    ROR 02p0gd045

Revista:
Revista de Literatura Medieval

ISSN: 1130-3611

Ano de publicación: 2011

Número: 23

Páxinas: 179-193

Tipo: Artigo

Outras publicacións en: Revista de Literatura Medieval

Resumo

Leonardo Bruni is one of the most important founders of humanistic culture in the Italian on the “Quattrocento”; there were other important people of this movement as Ambrogio Traversari and Niccolò Niccoli, but Bruni had an extraordinary and decisive role in the consolidation and spreading of Humanism: his translations of ancient Greek authors’ works, his biographical explanations and another original works consolidated the theoretical foundation of Humanism. The work of Bruni, both the original and his translations, was known, read, translated and imitated by the most important contemporary Castilians intellectuals. Eventually, the Bruni’s works were translated from Latin to the vernacular language without the assistance of Italian; so, that is the opposite to the common opinion with respect to the normal way for the Castilian translator in this time.

Referencias bibliográficas

  • M. Menéndez Pelayo, Historia de la poesía castellana de la Edad Media, vol. II, Madrid, Victoriano Suárez, 1914
  • M.R. Lida de Malkiel, Juan de Mena: poeta del prerrenacimiento español, México, El Colegio de México, 1950
  • T. González Rolán, J. M. Baños Baños y P. Saquero Suárez-Somonte, El humanismo cristiano en la Corte de los Reyes Católicos: Las Consolatorias latinas a la muerte del Príncipe Juan de Diego de Muros, Bernardino López de Carvajal-García de Bovadilla, Diego Ramírez de Villaescusa y Alfonso Ortiz, Madrid, Ediciones Clásicas, 2006
  • T. González Rolán, P. Saquero Suárez-Somonte y A. López Fonseca, La tradición clásica en España (siglos xiii-xv). Bases conceptuales y bibliográficas, Madrid, Ediciones Clásicas, 2002
  • T. González Rolán, A. Moreno Hernández y P. Saquero Suárez-Somonte, Humanismo y Teoría de la Traducción en España e Italia en la primera mitad del siglo xv. Edición y estudio de la Controversia Alphonsiana (Alfonso de Cartagena vs. L. Bruni y P. Cándido Decembrio), Madrid, Ediciones Clásicas, 2000
  • V. Campo, “Una traducción castellana cuatrocentista de la Oratio in hypocritas de Leonardo Bruni”, Revista de Literatura Medieval, 10 (1998), pp. 9-46
  • Montserrat Jiménez San Cristóbal, El Isagogicon moralis disciplinae de Leonardo Bruni y sus versiones castellanas. Edición y estudio, Tesis en formato digital, Madrid, Servicio de Publicaciones de la Universidad Complutense de Madrid, 2010
  • P. Viti, “Leonardo Bruni”, en I Cancellieri aretini della Repubblica di Firenze. Volume pubblicato in occasione della mostra tenuta presso il Palazzo comunale di Arezzo dall’11 dicembre 2003 al 20 gennaio 2004, R. Cardini y P. Viti (eds.), Firenze, Polistampa, 2003, pp. 23-30
  • J. Hankins, “The «Baron Thesis» after Forty Years and Some Recent Studies of Leonardo Bruni”, Journal of the History of Ideas, 56.2 (Abril 1995), pp. 309-338
  • J. Hankins, Repertorium Brunianum. A critical guide to the writings of Leonardo Bruni. Volume I. Handlist of manuscripts, Roma, Istituto Storico Italiano per il Medio Evo, 1997
  • M. Villar Rubio, “Códices en España con Epístolas Familiares de Leonardo Bruni”, en Per il censimento dei codici dell’epistolario di Leonardo Bruni: seminario internazionale di studi, Firenze 30 ottobre 1987, L. Gualdo Rosa y P. Viti (eds.), Roma, Istituto Storico Italiano per il Medio Evo, 1991, pp. 163-167
  • “Spagna”, en Censimento dei codici dell’Epistolario di Leonardo Bruni I. Manoscritti delle bibliotheche non italiane, L. Gualdo Rosa (ed.), Roma, Istituto Storico Italiano per il Medio Evo, 1993, pp. 183-208
  • D. Romano, “Appunti per la fortuna di Leonardo Bruni nella cultura catalana”, en Il Rinascimento. Aspetti e problemi attuali. Atti del x congresso dell’Associazione internazionale per gli Studi di Lingua e Letteratura Italiana. Belgrado, 17-21 aprile 1979, V. Branca, C. Griggio, M. Pecorado, E. Pecorado, G. Pizzamiglio y E. Sequi (eds.), Firenze, L. S. Olschki, 1982, pp. 603-606
  • A. Cortés Herrero, Studia Aretina: Leonardo Bruni Aretino, Commentarium rerum graecarum: texto crítico y traducción, Universitat de Barcelona, Colleció de Tesis Doctorals Microfitxades, núm. 1929, Barcelona, 1993
  • M. Jiménez San Cristóbal, “El Isagogicon moralis disciplinae de Leonardo Bruni Aretino y su difusión en España: notas para el estudio de dos versiones castellanas cuatrocentistas” en La Filología Latina. Mil años más, P. P. Conde Parrado y I. Velázquez (eds.), Jaén, Instituto Castellano y Leonés de la Lengua, 2009, vol. II, pp. 1077-1094
  • J. D. Garrido i Valls, “Correspondència entre Alfons el Magnànim i Leonardo Bruni al voltant de la traducció dels llibres de La Política d’Aristòtil: el ms. 388 de la Biblioteca General i Històrica de la Universitat de València”, en XVI Congresso Internazionale di Storia della Corona d’Aragona. La corona d’Aragona ai tempi di Alfonso il Magnanimo. I modelli politicoistituzionali. La circolazione degli uomini, delle idee, delle merci. Gli infussi sulla società e sul costume. Napoli-Caserta-Ischia 18-24 settembre 1997, G. D’Agostino y G. Buffardi (eds.), Napoli, Edizioni Paparo, 2000, vol. II, pp. 1453-1462
  • L. Badia, “Traduccions al català dels segles xiv-xv i innovació cultural i literària”, en Estudi General, 11. Llengua i Literatura de l’Etat Mitjana al Renaixement, A. Rossich y M. Villallonga (eds.), Gerona, Col. legi Universitari, 1991, pp. 31-50.
  • P. Thiermann, Die Orationes Homeri des Leonardo Bruni Aretino. Kritische Edition der lateinischen unad kastilianischen Übersetzung mit Prolegomena und Kommentar, London-New York-Köln, E.J. Brill, 1993
  • A. Bravo García, “Sobre las traducciones de Plutarco y de Quinto Curcio Rufo hechas por Pier Candido Decembrio y su fortuna en España”, Cuadernos de Filología Clásica, 12 (1977), pp. 143-185
  • J.A. López Férez, “La traducción castellana de las Vidas realizada por Alfonso de Palencia”, en Estudios sobre Plutarco: ideas religiosas. Actas del III Simposio Internacional sobre Plutarco: Oviedo 30 de abril a 2 de mayo de 1992, M. García Valdés (ed.), Madrid, Ediciones Clásicas, 1994, pp. 359-370.
  • A. Coroleu, “Humanismo en España”, en Introducción al humanismo renacentista, J. Kraye (ed.), C. Clavería (ed. esp.), trad. de L. Cabré, Madrid, Cambridge University Press, 1998, pp. 295-330
  • L. Gil Fernández, Estudios de humanismo y tradición clásica, Madrid, Universidad Complutense, 1984
  • C. Heusch, “El Renacimiento del Aristotelismo dentro del Humanismo español”, Atalaya, 7 (1996), pp. 11-40
  • J. Labajos Alonso, Pedro de Osma. Comentario a la Ética de Aristóteles, Salamanca, Universidad Pontificia, 1996.
  • Alfonso de Palencia, Gesta hispaniensia ex annalibvs svorvm diervm collecta, R.B. Tate y J.N.H. Lawrance (eds.), Madrid, Real Academia de la Historia, 1998
  • R.B. Tate “Margarit i el tema dels Gots”, en Actes del Cinquè Col.loqui International de Llengua i Literatura catalanes. Andorra, 1-6 d’octubre de 1979, J. Massot i Muntaner y J. Bruguera (coords.), Montserrat, Publicacions de l’Abadia de Montserrat, 1980, pp. 151-168
  • L. Lucero, “La tradición manuscrita y el uso de las fuentes en el libro II del Paralipomenon Hispaniae”, IV Congreso de postgraduados en Estudios Hispánicos (University of Nottingham, 4-5 Enero 1996), Actas del Congreso, London, Embajada de España, Consejería de Educación y Ciencia, 1996, pp. 101-111.
  • J. De Goñi Gaztambide, “Un tratado inédito de Pedro de Osma”, Revista Española de Teología, 43 (1983), pp. 184-191
  • L. Gualdo Rosa, “L’elogio delle lettere e delle armi nell’opera di Leonardo Bruni”, en Sapere e/è potere. Discipline, Dispute e Professioni nell’Università Medievale e Moderna. Il caso bolognese a confronto, vol. I, L. Avellini y Battistini (eds.), Bologna, Istituto per la storia di Bologna, 1990, pp. 103-115
  • A. Gómez Moreno, “La Qüestión del Marqués de Santillana a don Alfonso de Cartagena”, El Crotalón. Anuario de Filología Española, 2 (1985), pp. 335-363
  • A. Ferrando (ed.), Comentari a l’Econòmica d’Aristòtil, Barcelona, Edicions Del Mall, 1982.
  • C. Alvar y J. M. Lucía Megías, Repertorio de traductores del siglo xv, Madrid, Ollero y Ramos, 2009
  • J.N.H. Lawrance, “La traduction espagnole du De libris gentilium legendis de saint Basile dediée au marquis de Santillane d’ après le ms. Paris BN esp. 458”, Atalaya, 1 (1991), pp. 81-116
  • L. Bartoli, “Leonardo Bruni, il Marchese di Santillana e la versione castigliana della Novella di Seleuco”, Atalaya, 3 (Otoño 1992), pp. 177-196.
  • V. Infantes, “Los ejemplares incunables de la Historia del glorioso mártir Sant Víctores”, Dicenda. Cuadernos de Filología Hispánica, 16 (1998), pp. 113-124
  • M. Pérez Rosado, “Una sección de la Floresta de philósophos”, La Corónica. A journal of Medieval Hispanic Languages, Literatures and Cultures, 24.1 (1995), pp. 153-172
  • M. Echevarría Gaztelumendi, “La traducción latina de la Iliada IX, 222-605 de Bruni y su versión al castellano. Edición crítica”, Cuadernos de Filología Clásica. Estudios Latinos, 4 (1993), pp. 126-167